Τι είναι σεισμός;

0


Τι είναι σεισμός;



Home

Συνεντεύξεις




Ποια είναι τα αίτια που δημιουργείται ο σεισμός; Υπάρχει εξήγηση; Πώς πρέπει να αντιδράσουμε τις πρώτες ώρες; Κινδυνεύει η χώρα μας; Μπορεί να υπάρξει Τσουνάμι στο Αιγαίο; Ο σεισμολόγος ερευνητής Σταύρος Τάσσος απαντάει για όλα αυτά στην συνέντευξη που παραχώρησε στο Enew.gr


Σταύρος Τάσσος σεισμολόγος ερευνητής
Σταύρος Τάσσος σεισμολόγος ερευνητής
 
 
Είχαμε ένα σεισμό 8,9 ρίχτερ στην Ινδονησία. Υπάρχει η δυνατότητα ενός τέτοιου σεισμού στον Ελληνικό χώρο, και μπορεί ο σεισμός αυτός να επιταχύνει ή να επιβραδύνει τη γένεση ενός σεισμού στην περιοχή μας;




Κατά την άποψη μου, κάθε σεισμός είναι το αποτέλεσμα της συντονισμένης δράσης αιτίων που βρίσκονται στο εσωτερικό της γης, που έχουν σαν τελικό αποτέλεσμα την ξαφνική κατάρρευση-πρόσκρουση μιας μεγάλης μάζας πετρωμάτων πάνω σε μια άλλη. Αυτή η κατάρρευση-πρόσκρουση θα προκαλέσει οπωσδήποτε σεισμό, και μπορεί να προκαλέσει και ρήγμα αν έχει μειωθεί η αντοχή των πετρωμάτων, ή το ξαφνικό και γρήγορο χτύπημα είναι πολύ δυνατό.




Το γεγονός ότι οι σεισμοί δεν μπορούν να επιταχύνουν, ή, να επιβραδύνουν τη γένεση ενός σεισμού σε άλλη περιοχή, έχει επιβεβαιωθεί και πειραματικά από τις υπόγειες πυρηνικές εκρήξεις. Για παράδειγμα στις 6 Νοεμβρίου 1971, στα Αλεούτια νησιά, στην Αλάσκα, έγινε η μεγαλύτερη υπόγεια πυρηνική δοκιμή, με το κωδικό όνομα Κανίκιν, ισχύος 5 μεγατόνων που αντιστοιχούσε σε μέγεθος σεισμού 7, και προκάλεσε στιγμιαία ανύψωση του εδάφους 7 μέτρων περίπου. Όμως, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Εργαστήριο Σεισμολογίας του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ, δεν παρατηρήθηκε καμμία αλλαγή της σεισμικότητας στην περιοχή, που όπως είναι γνωστό έχει ίσως την υψηλότερη σεισμικότητα στον κόσμο.




Είναι επίσης γεγονός ότι οι σεισμοί έχουν την τάση να συγκεντρώνονται στο χώρο και στο χρόνο. Γιά παράδειγμα οι τέσσερεις γνωστοί σφοδρότατοι σεισμοί στον πλανήτη μας, με μεγέθοι από 9 έως 9,5 Ρίχτερ, έγιναν σε διάστημα 12 μόλις ετών, το 1952 στη Καμτσάκτα της Ρωσίας με μέγεθος 9, το 1957 στα νησιά Αντριανόφ στην Αλάσκα με μέγεθος 9,1, το 1960 στη Χιλή με μέγεθος 9,5, και το 1964 πάλι στην Αλάσκα με μέγεθος 9,2 Ρίχτερ. Από τότε πέρασαν 40 χρόνια για να γίνει ο επόμενος παγκόσμιος σεισμός. Η παρατήρηση αυτή έχει τις εξής συνέπειες:


• Έρχεται σε αντίθεση με την κρατούσα άποψη περί σταδιακής συσσώρευσης των τάσεων σε μια περιοχή, γιατί αν συνέβαινε αυτό τότε οι πλανητικού μεγέθους σεισμοί, όπως αυτός της 26ης Δεκεμβρίου 2004 θά έπρεπε να γίνονται κάθε αρκετές δεκάδες χιλιάδες χρόνια.


• Σε σχέση με τη στατιστική πρόγνωση οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι, και πάλι σε αντίθεση με τη κρατούσα άποψη, όταν σε μια περιοχή περάσουν αρκετά χρόνια και δεν γίνει ένας μεγάλος σεισμός τότε μειώνονται κάπως οι πιθανότητες γένεσης του σ αυτή την περιοχή. Αντίθετα αν σε μια περιοχή γίνει ένας ισχυρός σεισμός τότε αυξάνονται κάπως οι πιθανότητες γένεσης ενός παρόμοιου μεγέθους σεισμού στην περιοχή αυτή.




Ο μεγαλύτερος σεισμός που έχει γίνει στο Αιγαίο ήταν της τάξης των 8,2 Ρίχτερ και έγινε βόρεια της Κρήτης σε βάθος 100 χλμ περίπου. Από το σεισμό αυτό σκοτώθηκαν 618 άτομα στην Κρήτη. Ο φονικότερος σεισμός στον Ελληνικό χώρο με 3550 νεκρούς, έγινε στις 3 Απριλίου του 1881 στη Χίο, και είχε μέγεθος 6,4 Ρίχτερ.






Ποιοί είναι οι παράγοντες που καθορίζουν την καταστρεπτικότητα ενός σεισμού;




Τρείς είναι οι παραγόντες που καθορίζουν την καταστρεπτικότητα ενός σεισμού.


1. Η εγγύτητα του επικέντρου σε κατοικημένη περιοχή.


2. Η ποιότητα των κατασκευών, και


3. Το μέγεθος του.


Ο μεγαλύτερος γνωστός σεισμός που έγινε το 1960 στη Χιλή, στην ξηρά αλλά μακριά από πυκνοκατοικημένες περιοχές, και είχε μέγεθος 9,5 προκάλεσε ένα τσουνάμι που έφθασε μέχρι τις ακτές της Ασίας και της Αυστραλίας, αλλά οι νεκροί δεν ξεπέρασαν συνολικά τις 5000, και απ αυτούς μόνο 61 οφείλοντο στο τσουνάμι. Αντίθετα ο σεισμός που έγινε κάτω από το Τάνγκσαν στην Κίνα στις 27 Ιουλίου του 1976 και είχε μέγεθος 7,5 προκάλεσε, σύμφωνα με τις Κινεζικές αρχές το θάνατο 255 χιλιάδων ανθρώπων, αλλά άλλες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό στις 655 χιλιάδες.


Ομοίως, από το 1900 μέχρι το 1999 στην Ελλάδα είχαμε 16 σεισμούς με μέγεθος 7 και μεγαλύτερο που προκάλεσαν το θάνατο περίπου 1300 συνανθρώπων μας. Στη γειτονική Τουρκία οι σεισμοί αυτού του μεγέθους, και κατά την ίδια περίοδο, ήταν 14 αλλά το σύνολο των νεκρών ξεπέρασε τις 80 χιλιάδες. Ο κύριος λόγος για αυτή την τεράστια διαφορά είναι ότι οι σεισμοί στην Τουρκία έγιναν στη ξηρά και κοντά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, και δευτερεύοντος η ποιότητα των κατασκευών που στην Τουρκία είναι γενικά χειρότερη απ ότι στην Ελλάδα.




Τσουνάμι στο Αιγαίο μπορεί να υπάρξει; Πως μπορεί κανείς να προστατευτεί κανείς από ένα τσουνάμι;




Ναι, μπορεί να υπάρξει, και το τελευταίο που έχει παρατηρηθεί ήταν αυτό στις 9 Ιουλίου του 1956 από το σεισμό της Αμοργού με μέγεθος 7,5 Ρίχτερ. Το ύψος του σε ωρισμένα σημεία υποστηρίζεται ότι έφθασε τα 25 μέτρα, αλλά οι 53 άνθρωποι που σκοτώθηκαν οφείλονται στο σεισμό και στο μεγάλο μετασεισμό που ακολούθησε, και όχι στο τσουνάμι.




Ο στιγμιαίος τρόπος προστασίας από ένα τσουνάμι είναι η απομάκρυνση από τις ακτές, και αυτό μπορεί να γίνει αν υπάρχει ένα σύστημα έγκυρης προειδοποίησης, όπως αυτό που υπάρχει στον Ειρηνικό, αλλά και στη γειτονική μας Ιταλία. Σε βάθος χρόνου, όπως και στους σεισμούς, οι γερές κατασκευές που δεν θα παρασυρθούν αμέσως από τα εισρέοντα νερά, όπως έγινε από το τσουνάμι του σεισμού της Σουμάτρας, σίγουρα είναι ένα μέτρο προστασίας τόσο της ζωής αλλά και της περιουσίας των ανθρώπων. Αλλα πιο προχωρημένα μέτρα προστασίας, που εφαρμόζονται κυρίως στην Ιαπωνία, περιλαμβάνουν τσιμεντένια αναχώματα που κτίζονται στις ακτές.






Υπάρχουν κάποιες εκτιμήσεις για σεισμό 8,2 Ρίχτερ στο Αιγαίο ως το 2075. Πόσο αξιόπιστες είναι αυτές οι προγνώσεις;




Πρόβλεψη συγκεκριμμένου σεισμού σήμερα δεν μπορεί να γίνει, αλλά δεν θα υπάρξει και στο μέλλον, αν ο σεισμός είναι ένα κβαντομηχανικό φαινόμενο, όπως νομίζω ότι είναι.




Όσον αφορά τώρα τη στατιστική πρόγνωση, έχει τις εγγενείς αβεβαιότητες της στατιστικής.






Πρόβλημα βέβαια σεισμικότητας της περιοχής μας υπάρχει. Τι πρέπει να γίνει ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειες ενός ισχυρού σεισμού, ή ενός τσουνάμι;




Έχουμε την υψηλότερη σεισμικότητα στην Ευρασιατική ζώνη, αλλά συχρόνως είμαστε τυχεροί μέσα στην ατυχία μας αφού οι περισσότεροι μεγάλοι σεισμοί είναι υποθαλάσσιοι, και η συντριπτική πλειοψηφία αυτών δεν δημιουργεί τσουνάμι. Όμως μια πολιτισμένη κοινωνία έχει υποχρέωση να κάνει ότι περνά από το χέρι της για να ελαχιστοποιεί τις συνέπειες φυσικών καταστροφών, όπως είναι οι σεισμοί και δευτερεύοντος τα τσουνάμι.




Η μόνη ρεαλιστική προσέγγιση στο θέμα της χρηστικής σημασίας της στατιστικής πρόγνωσης είναι τα μέτρα πρόληψης και ετοιμότητας. Πρόληψη που αφορά την κατασκευή των νέων κτιρίων με βάση τον αντισεισμικό κανονισμό, αλλά και τον έλεγχο και την ενίσχυση παλαιών και ιδιαίτερα μεγάλων δημόσιων κτιρίων, όπως σχολεία και νοσοκομεία. Σε πρώτη φάση η ενίσχυση αυτή θα πρέπει να ξεκινήσει από τα πολύ επικίνδυνα κτίρια και από τις «σεισμικά επικίνδυνες περιοχές», αλλά σε καμμιά περίπτωση δεν μπορεί να σταθεί μόνο σ αυτές, αφού, όπως ο σεισμός της Αθήνας απέδειξε, καμμιά περιοχή στην Ελλάδα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι σεισμικά «ακίνδυνη».




Σε σχέση με την ετοιμότητα απαιτείται να γίνεται μια εθνική άσκηση ετοιμότητας κάθε χρόνο, και αν αυτό δεν γίνει από κεντρική κυβέρνηση, θα πρέπει η τοπική αυτοδιοίκηση σε νομαρχιακό επίπεδο, ή σε επίπεδο περιφέρειας να αναλάβει το έργο αυτό.




Αλλά και οι πολίτες κάνοντας μερικά απλά πράγματα μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις συνέπειες ενός σεισμού. Για παράδειγμα:




Πριν από το σεισμό, δηλαδή από τώρα


• Κάθε οικογένεια να καταστρώσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης.


• Στερεώστε καλά στο τοίχο βαριά αντικείμενα, και τοποθετήσετε τα εύθραστα αντικείμενα σε χαμηλά ράφια.


• Να έχετε έτοιμα ένα φακό, φορητό ραδιόφωνο, κουτί πρώτων βοηθειών, πυροσβεστήρα, αλλά και μια σφυρίχτρα.




Κατά την ώρα του σεισμού


• Μην τρέχετε προς τα έξω.


• Καλυφθείτε αμέσως κάτω από ένα γερό τραπέζι ή άλλο έπιπλο.


• Απομακρυνθείτε από τζαμαρίες και βαριά έπιπλα.


• Μην βγαίνετε στα μπαλκόνια


• Αν είσαστε έξω από κτίριο, μην επιχειρήσετε να μπείτε μέσα, και καταφύγετε σε κάποιο ανοιχτό ασφαλή χώρο, όπως πλατεία ή πάρκο.


• Αν είσαστε μέσα σε αυτοκίνητο παρκάρετε σε ασφαλές μέρος που δεν εμποδίζει την κυκλοφορία.




Αμέσως μετά το σεισμό


• Κλείστε του γενικούς διακόπτες (ηλεκτρικού ρεύματος και νερού, αλλά και γκαζιού αν υπάρχει).


• Πάρε τε μαζί σας φακό, ραδιοφωνάκι, νερό ή ότι άλλο έχετε ανάγκη.


• Βγείτε προσεκτικά έξω από το κτίριο, χωρίς τη χρήση του ανελκυστήρα.


• Καταφύγετε σε ασφαλή ανοικτό χώρο όπως πάρκο ή πλατεία.


• Μην πλησιάζετε τις ακτές, για το φόβο ενός τσουνάμι.




Τέλος η εγκατάσταση ενός συστήματος προειδοποίησης για τσουνάμι μπορεί να σώσει ζωές, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αφού η Ελλάδα είναι χώρα με χιλιάδες χιλιόμετρα ακτών, και πολλοί Έλληνες και ξένοι τις επισκέπτονται ή ζουν μόνιμα σ αυτές.







Home
/
Print
/
Site Map
/
Επικοινωνία
















Εχουμε αυτό που είμαστε. . . (Κ. Βέρρος)
( 30.06.2007 )

Παλαιότερα άρθρα


Θύματα, ήρωες, ευσυνείδητοι και οι άλλοι (Κ. Βέρρος)

Εθνική τραγωδία και σκύλευση θυμάτων (Κ. Βέρρος)

Πολιτικές, προεκλογικές ¨ομορφιές¨ (Κ. Βέρρος)

Είναι και είμαστε αδιόρθωτοι. . . (Κ. Βέρρος)

Προεκλογικός λόγος και επιχειρήματα (Κ. Βέρρος)

Εκλογές για αυτοδύναμη κυβέρνηση (Κ. Βέρρος)

Ομηροι αγκυλώσεων και κρατισμού (Κ. Βέρρος)

Γιατί τώρα οι παροχές;; (Κ. Βέρρος)

Παλαιότερα άρθρα



Αποτελέσματα

Δημοσκοπήσεις







ΕΓΓΡΑΦΗ

ΔΙΑΓΡΑΦΗ